Cross Country Magazine Issue 206
Dũng Bim translate
[Original English below]
PHOTO: HONZA REJMANEK
MƯA Đám mây đang tạo thành mưa. Không khí xung quanh nó sẽ nguội đi và chìm dần, và có thể gây ra một vùng dìm (microburst) ở trên mặt đất. Cho dù phi công đang bay cao thế nào, lựa chọn tốt nhất là bay xa ra khỏi mưa và hướng về phần bầu trời sáng hơn, và cảnh giác với mây phát triển (over-development) trong phần còn lại của ngày bay.
Khi mây bông cumulus bắt đầu tạo ra những hạt mưa, đó thường là dấu hiệu chuyến bay bắt dầu xịt dần ở khu vực ngay quanh đó. Tuy nhiên, mưa rơi xuống từ các đám mây cumulus không phải luôn có nghĩa là ngày bay đã kết thúc hoặc phải hạ cánh ngay lập tức. Phát triển ý thức về sự nguy hiểm hoặc không, đối với việc các đám mây cumulus bắt đầu gây mưa không phải là điều đơn giản.
Điều gì đang xảy ra?
Cần cân nhắc nhiều lý do khi đánh giá việc mây cumulus bắt đầu gây mưa. Các lý do này bao gồm độ cao và kích thước của đám mây, thời gian trong ngày, loại mưa, và mật độ mưa. Phần còn lại của bầu trời trông ra sao cũng rất quan trọng. Chúng ta đang thấy chỉ một đám mây đơn lẻ mưa hay là nhiều đám mây lân cận khác cũng đang như vậy?
Khi bay lượn, bạn nên cố gắng đánh giá các đám mây ở đâu và di chuyển nhanh như thế nào. Vị trí và sự di chuyển của các bóng mây trên mặt đất có thể hỗ trợ cho việc đánh giá này.
Bên cạnh sự bất tiện khi bị ướt, sự nguy hiểm của bay trong mưa phụ thuộc vào thiết bị bay của chúng ta. Một vài cánh dù có aspect ratio cao có xu hướng sẽ thất tốc khi bị ướt. Nếu bạn đang bay loại dù này, và bạn gặp mưa khi đang bay, tốt hơn là bay với một chút speedbar cho tới khi khô hẳn.
Trong hầu hết trường hợp, mưa đồng nghĩa với vùng tụt. Gần trần mây tỷ lệ tụt thường sẽ không lớn nếu đám mây đó cỡ vừa hoặc nhỏ. Điều này bởi vì dòng giáng mới chỉ bắt đầu xảy ra. Bạn vẫn có thể quay thermal lên trong khi bị mưa hoặc tuyết. Điều này là bởi dòng nâng và dòng giáng có thể ở gần nhau và một phần của lượng mưa được hút ngược trở lại thermal.
Nếu mặt trời vẫn xuất hiện ở một góc, và lượng mưa này chưa bị đóng băng hẳn, đôi khi bạn sẽ thấy một cầu vồng hình tròn, và cũng có nhưng khá hiếm, là một cầu vồng hình tròn thứ hai. Đây không phải là cầu vồng khuếch tán bởi sự phản chiếu, điều xảy ra khi bóng của bạn chiếu vào mây. Các cầu vồng tròn này cùng loại với cầu vồng mà những người ở dưới mặt đất nhìn thấy khi mặt trời lặn xuống sau đường chân trời. Sự khác biệt chính là trên mặt đất chúng ta chỉ thấy một nửa vòng 360 bởi phần còn lại của cầu vồng là ở dưới đất.
Sự nguy hiểm của mây vũ tích (Cbs) và gió giật (gust front)
Tình hình sẽ nhanh chóng trở nên nghiêm trọng khi chúng ta di chuyển từ một đám mây bông bình thường sang một đám mây cumulus cao chót vót, hoặc tệ hơn, một đám mây vũ tích toàn diện (cumulonimbus-Cb). Trong tình huống này, mây và các dòng giáng sẽ rất mạnh ngay cả ở trần mây vì đã có một khoảng cách lớn hơn theo phương thẳng đứng ở phía trong đám mây tạo nên tốc độ của dòng giáng.
Tuy nhiên, nếu mây bắt đầu có dấu hiệu overdevelop ở bất cứ nơi đâu xung quanh bạn, bạn không nên bay gần trần mây vì bạn có thể bay vào vùng nâng rất mạnh và bất ngờ bị hút vào mây. Bên cạnh đó, bạn cũng nên làm mọi việc có thể để tránh xa khỏi khu vực overdevelopment và trong phần lớn các trường hợp, cố gắng hạ cánh sớm.
Nếu một đám mây lớn bắt đầu mưa, khu vực mưa sẽ rộng và dày đủ để bạn không thể nhìn thấy xung quanh, bạn cần đề phòng gió giật. Nếu tới lúc này mà bạn vẫn đang bay thì bạn đã thực hiện khá nhiều đánh giá sai lầm về việc thời tiết thay đổi nhanh như thế nào.
Bỏ qua mọi chuyện, lúc này bạn cần rất tập trung bởi đây sẽ là một cuộc chiến sống còn. Các vùng mưa dày khiến bạn không nhìn thấy rõ cho thấy rất nhiều vùng tụt. Khi các vùng tụt này va vào mặt đất chúng sẽ tỏa ra xung quanh, tạo nên những cơn gió giật.
Ở vùng núi, hãy tưởng tượng nó giống cơn tuyết lở hoặc một trận lũ vỡ đập ở trên trời. Vùng không khí lạnh sẽ trườn xuống theo các sườn núi và xuống dưới thung lũng.
Trong quá trình cố gắng hạ cánh an toàn, bạn cũng có thể cân nhắc việc top landing và chờ cơn bão qua đi. Hạ cánh xuống thung lũng sẽ lâu hơn, và bạn sẽ dễ gặp phải gió giật ở dưới thung lũng. Trong một vài trường hợp, bạn có thể bay xa ra theo hướng ngang gió và thoát khỏi khu vực overdevelopment.
Tuy nhiên, điều khôn ngoan nhất là tránh khinh thường với overdevelopment ngay từ lúc đầu.
Dòng giáng microburst và mưa virga
Ở các khu vực khô ráo, khi trần mây cao, một khu vực mưa thường sẽ bốc hơi trước khi chạm mặt đất. Mưa virga như thế này sẽ tạo ra dòng giáng microburst.
Toàn bộ lượng không khí chìm xuống của lượng mưa bị bốc hơi này sẽ trở nên nặng hơn so với không khí xung quanh chúng. Chúng khi chạm mặt đất sẽ tạo nên gió mặt đất tại khu vực đó rất mạnh. Với trần mây cao ở khu vực khô ráo như vậy, điều tốt nhất có thể làm là bắt lên cao và bay xa ra khỏi các khu vực có mưa virga. Điều này đảm bảo khu vực hạ cánh của bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi các dòng giáng mạnh.
Cuối cùng, cần lưu ý là có những lúc những đám mây bông nhỏ và cao có những phần mưa virga rơi xuống. Nếu việc này xảy ra sớm trong ngày, những đám mây bông này thường không phải là đỉnh của thermal mà chúng là kết quả của sự không ổn định hoặc hội tụ của các tầng mây phía trên.
Trong những trường hợp này, mưa virga thường bao gồm những tinh thể băng nhỏ trông khá dày nhưng chúng rơi rất chậm. Nếu có gió đứt (wind shear) ở độ cao này, mưa virga sẽ có hình đường cong hoặc dấu phẩy.
Những đám mây này thường không gây nguy hiểm ngay lập tức. Nếu chúng chỉ xuất hiện vào buổi sáng, đây là dấu hiệu của vùng không khí ẩm ở trên cao. Nếu có đủ nhiệt và độ ẩm ở các tầng khí quyển phía dưới, đây là dấu hiệu bạn cần thận trọng với các cơn giông vào buổi chiều.
[Original English]
HONZA REJMANEK: WHEN GOOD CLOUDS START TO DROP OUT
Cross Country Magazine Issue 206
Dũng Bim translate
PHOTO: HONZA REJMANEK
DROPPING OUT The cloud is dropping rain and virga. The air next to it will be cold and sinking, and could produce a microburst on the ground. Given how high this pilot is, a good option is to fly away from the rain and head for a lighter part of the sky, while staying alert for over-development for the rest of the day
When cumulus clouds start producing visible precipitation it is often a sign that the flying might be starting to shut down in the immediate surroundings. However, precipitation beginning to fall out of a cumulus cloud does not always have to mean that the flying day is over or that it is immediately time to land. Developing a sense for the level of danger, or lack thereof, with regard to cumulus clouds that are starting to drop out is not trivial.
What’s happening?
Several factors have to be considered when evaluating cumulus clouds that are starting to precipitate. These include the altitude and dimensions of the cumulus cloud, the time of day, the type of precipitation, and the density of the precipitation. It is also important to consider how the rest of the sky is looking. Are we witnessing a single cumulus cloud dropping out or are there many others doing the same thing in the vicinity?
If airborne, it is important to try and evaluate how far the cloud is and how fast it is moving. The position and movement of cloud shadows on the ground can aid with this assessment.
Apart from the inconvenience of getting wet, the danger of flying through rain depends on our aircraft. Some higher aspect paragliders are known to have a tendency of dropping into constant stall when wet. If you happen to be on this type of glider, and you get rained on in the air, then it might be wise to fly with a bit of bar until you dry out.
In most cases a rain shaft is indicating sinking air. Near cloudbase the sink rate will usually not be that drastic if we are dealing with a small to medium-sized cumulus. This is because the downward acceleration has just begun. It is actually possible to be in a thermal going up and still get rained or snowed on. This is because the updraught and the precipitating downdraught can be in close enough proximity that some of the precipitation is swept back up into the thermal.
If the sun is off at an angle, and the precipitation is not frozen, then it is sometimes possible to see a full circle primary rainbow and, in rare cases, also a full circle secondary rainbow. These are not the diffuse rainbows of a glory, which appear when you cast your shadow on a cloud. These full circle rainbows are the same types of rainbows that earth dwellers would see when the sun is low on the horizon. The main difference is that on the ground they only see half of the full 360° arc because the rest of the rainbow is effectively underground.
The danger of Cbs and gust fronts
The situation quickly turns far more serious as we move from a benign cumulus to a towering cumulus congestus, or worse yet, a full-blown cumulonimbus (Cb). In such a scenario the rain and its associated downdraught can be quite strong even at cloudbase as there has been a greater vertical distance within the cloud over which to accelerate downward.
However, if it is starting to overdevelop anywhere near your immediate vicinity you should not be flying at cloudbase because you might enter extremely strong lift and whiteout unintentionally. Additionally, you should be doing your best to get away from the area of overdevelopment and, in most cases, try to land.
If a large cloud starts dropping out and the rain shaft is wide and dense enough that you cannot see to the other side then you have to be aware that there is a likelihood of a gust front. If you have lingered in the sky this long then you might have already made several misjudgments regarding how fast the sky is changing.
Without dwelling on the past, you now have to focus intently on what might be a game of survival. Shafts of rain so dense that you cannot see to the other side indicate a whole lot of fast-sinking air. Once this air slams the ground it must go sideways, resulting in a gust front.
In mountainous areas, this is best imagined as the avalanche of the sky or a burst dam. The cool dense air will run fast down the slopes and down the valley.
In the process of trying to safely put yourself on the ground it might be worth considering landing up high and waiting for the storm to pass. Getting down to a valley will take longer, and it is down in the valley where a channelled gust front is most likely to be found. In some cases, it is possible to fly far enough away crosswind and completely escape the area of overdevelopment.
Nonetheless, it is most prudent to avoid flirting with overdevelopment in the first place.
Microbursts and virga
In dry areas where cloudbase is quite high, a dense rain shaft will often evaporate before it reaches the ground. Such virga can produce a microburst.
All the sinking air in the evaporating rain shaft becomes ever denser with respect to its surroundings. It too will slam the surface and locally cause very strong surface winds. Given the high cloudbases in dry areas, it might be best to top off and fly well away from any region of pronounced virga. This helps ensure that your landing area will not be affected by a violent microburst.
Lastly, it should be noted that there are times when small cumulus clouds up high appear to have a disproportionally large amount of virga dropping out. If it is early in the day, then these cumulus clouds are usually not the tops of thermals. Rather, they are a result of upper level instability or upper level convergence.
In these cases the virga are composed of minuscule ice crystals that appear optically dense but their fall rate is extremely slow. If there is any level of wind shear at their altitude, then the virga will take on a curved or comma shaped appearance.
Such clouds do not present any immediate danger. If they do appear in the morning hours then they serve as an indication of a moist air mass aloft. Given enough heating and humidity in the lower layers of the atmosphere, it is a good sign to be vigilant for afternoon thunderstorms.