[Original English below]
Là một phi công acro, tôi hầu như không bay với thiết bị. Khi tôi mới bay, bay với vario không phổ biến lắm. Thực tế thì mọi người phản đối thiết bị, cho rằng chúng làm mất đi ý nghĩa của bay tự do. Tôi không phản đối các phi công bay với thiết bị, nhưng tôi đã thấy nhiều phi công hạ sớm hoặc không đi XC vì thiết bị của họ hết pin, và tôi nghĩ điều đó thật xấu hổ. Kỹ năng của phi công không liên quan tới thiết bị, và thiết bị bay nên là một công cụ thêm vào thay vì là một công cụ không thể thiếu khi bay. Sau đây là một vài mẹo để bay không cần vario.
BẠN CÓ CẢM THẤY KHÔNG? Dù Ion 6 Light đang bay. Bay thermal không cần thiết bị là một ‘nghệ thuật hắc ám’ rất tốn thời gian để học.
Dùng mông để cảm nhận. Một tín hiệu tốt là tôi đang ở trong thermal mạnh là khi tôi cảm thấy đai ngồi có áp lực vào mông mình. Nó giống như bạn cảm thấy đai đang kéo cơ thể bạn lên. Điều này cũng cho biết thermal ở đâu, vì đôi khi bạn chỉ thấy áp lực này ở một phía. Áp lực càng mạnh thì thermal càng mạnh.
Chờ đợi. Với vario bạn sẽ có một khoảng trễ nhỏ khi bạn vào thermal và vario kêu. Khi bay không có vario, bạn sẽ phải chờ cho tới khi bạn hoàn toàn ở trong thermal trước khi bắt đầu quay. Sử dụng quy tắc “đếm tới bốn”, khi bạn chờ bốn giây sau đó quay. Nếu không tôi sẽ thử quay một chút sang phía tôi nghĩ có thermal, và sẽ bắt đầu xem kích cỡ của nó.
Áp lực phanh nặng. Khi đã ở trong thermal, dấu hiệu tốt nhất là áp lực phanh. Khi bay thermal, áp lực phanh sẽ thay đổi rõ rệt. Ví dụ khi bạn ở trong lõi, áp lực phanh bên bạn kéo sẽ tăng lên rất nhiều. Đó chính là những gì bạn tìm kiếm! Bạn muốn cảm thấy áp lực phanh tăng lên. Điều này tương tự như tiếng kêu bip bip tăng dần trên vario!
Kiểm tra lực nâng. Bay ở núi thì khá dễ. Hãy nhìn xung quanh và nếu bạn thấy mọi thứ đi xuống, nghĩa là bạn đang ở trong thermal. Khi bạn bay lên cao hơn cả thì mới là vấn đề. Nếu thermal đủ mạnh bạn vẫn sẽ cảm thấy áp lực ở mông và đai, vậy nên khi vẫn cảm thấy điều đó, thì bạn vẫn đang trong thermal.
Gió thổi vào mặt. Gió thay đổi nhiều khi bay. Tôi luôn cố gắng tập trung vào những thay đổi này. Đầu tiên, đây là một dấu hiệu của nhiễu động. Nếu gió đang thổi ngừng rồi quay lại trong một thoáng khi tôi bay không phanh, tôi thường sẽ kéo một chút phanh và chờ đợi nhiễu động. Tương tự như thế, đôi khi bạn có thể cảm thấy gió thay đổi khi vào thermal. Bạn cảm thấy khi toàn bộ không khí xung quanh đi xuống; điều này khá khó cảm nhận và thường cần thêm những dấu hiệu nữa.
Các phi công khác. Khi tôi lần đầu tham gia chuyến đi cho dự án Search Project tại Madagascar với Horacio Llorens và Tom de Dorlodot, tôi đã không mang vario. Và chúng tôi không hề gặp lift nào mạnh hơn 1m/s! Kể cả khi tôi đã luyện bay không vario nhưng nó cũng có giới hạn, và lực nâng 0.5m/s thì rất là khó cảm nhận. Vậy là tôi dành rất nhiều thời gian bám theo những phi công khác, bay theo họ trong thermal. Đây là một kỹ thuật hiệu quả vì chỉ sau vài vòng quay tôi có thể thấy mình bay tốt hơn trước nhiều.
Đừng liều lĩnh. Bay thận trọng hơn. Đừng nên rời thermal tốt khi nó đang hoạt động để đuổi theo một lift 0.5m/s mà bạn khó cảm nhận được. Cơ bản là hãy bay an toàn hơn. Không có vario bạn sẽ bỏ qua vài cơ hội, vậy nên bạn có thể bị xuống thấp và gặp rắc rối.
Phanh khi nâng, thả phanh khi tụt. Để bay thận trọng hơn bạn nên phanh nhẹ khi gặp vùng nâng. Bay ở minimum sink để thermal nâng bạn lên. Khi bạn tụt, thả phanh ra để bay khỏi vùng tụt!
Quan sát cây cối. Tôi học bay thermal ở phía Bắc Alps, nơi có rất nhiều cây có lá. Rất dễ để phát hiện thermal ở đây. Phần lá hướng về phía mặt trời luôn sẫm màu hơn phần trong bóng râm. Khi thermal đi qua, lá bị thổi lên và phần xanh nhạt sẽ hiện lấp ló. Nếu bạn thấy màu xanh nhạt đang di chuyển trên một cái cây, có nghĩa là 100% thermal ở đó. Tuy nhiên thì mẹo này không dùng được ở mọi nơi. Tôi đã rất ngạc nhiên lần đầu tới Organya vì lá ở đây mọc thẳng đứng. Ở đây gió mạnh quanh năm và lá cây thì đã mọc thẳng lên trời sẵn, kể cả khi không có thermal.
Bạn cũng phải cảm nhận được sink. Thật may là cảm giác sink ngược lại với thermal. Đầu tiên là bạn sẽ cảm thấy như bị rơi xuống: áp lực ở mông giảm xuống! Áp lực phanh cũng giảm và bạn cảm thấy dù mất áp lực. Bạn không cảm thấy dù mấy, trong khi ở trong thermal bạn cảm thấy dù rất rõ ràng.
Sau tất cả thì bay với thiết bị rõ ràng là hiệu quả hơn, nhưng bạn có thể đạt được kết quả tương tự mà không cần vario, chỉ cần tập luyện. Tất cả những mẹo trên phải sử dụng đồng thời để chúng có tác dụng, nếu không thì sẽ không hiệu quả bằng.
[Original English]
THEO DE BLIC: HOW TO THERMAL BY FEEL ALONE
Cross Country Magazine Issue 214
PHOTO: NOVA PARAGLIDERS
As an acro pilot I have never really flown with an instrument. When I started, flying with a vario was not that common. In fact, people criticised instruments, saying they killed the purity. I have nothing against pilots flying with instruments, but I have seen pilots land early or not go XC because their vario’s batteries died, and I do think that’s a shame. A pilot’s skills should not be related to their instrument, and instruments should be a bonus rather than a mandatory tool for flying. So here are a few tips on how to fly without a vario.
CAN YOU FEEL IT? The new Ion 6 Light in action. Thermalling by feel alone is a dark art that takes a long time to learn
It’s all in your butt cheeks. A very good sign that I am in a strong thermal is when I feel my harness putting pressure on my butt cheeks. It’s like you suddenly feel that your harness is pressing upwards on your body. It can also indicate where the thermal is, because sometimes you only feel this pressure on one side. The stronger the pressure, the stronger the thermal.
Wait for it. With a vario you have a small delay between the time you actually enter the thermal and the sound. When flying without a vario you have to wait until you are well into the thermal before turning. The “count to four” rule, where you wait four seconds then turn, is a guideline here. Otherwise, I try to slightly turn to the side I think the thermal is, and to start to see the size of it.
Hard brakes. Once in, the best indicator is brake pressure. While thermalling brake pressure changes drastically. For example, if you are in the core, the brake pressure on the side you are turning increases a lot. Basically that’s what you are searching for! You want to feel this increased brake pressure. It’s the equivalent of a very fast beep on your vario!
Check your climb rate. In the mountains it’s easy. Look at your surroundings and if you see everything going down, it means you are well in! The trouble comes when you are higher than your surroundings. If the thermal is strong enough you will still feel the pressure in your butt cheeks and in your harness, so as soon as you feel that, you should be in.
The wind on your face. This changes quite a lot in the air. I always try to pay attention to these changes. First, it’s a good indicator of turbulence. If the wind on my face suddenly cuts-and-comes-back in a split-second while I am flying hands-up I usually go back to my contact point expecting turbulence. In the same way, sometimes you can feel the wind change while entering a thermal. You feel as if all the air around you is going down; it’s a bit tricky to master and often needs to be coupled with other indicators though.
Other pilots. When I went on my first Search Project trip in Madagascar with Horacio Llorens and Tom de Dorlodot I foolishly did not bring a vario. And we never ever encountered anything stronger than 1m/s! Even if I have developed tricks to fly without a vario they have their limits, and a 0.5m/s climb rate is really hard to feel. So I spent a lot of time trying to follow the guys around, tracking them in their thermals. It proved to be an effective technique because after a few turns I could always see I was definitely higher than before.
Don’t take chances. Fly more conservatively. Don’t leave a good thermal while it’s still working to go and chase a 0.5m/s that you won’t be able to feel. Basically, play it safe. Without a vario you will doubtless miss some opportunities, so you can end up low and then you’re in trouble, so play it a bit safer.
Brake when you climb, release when you sink. To play it safe you have to brake when climbing. Fly minimum sink so the thermals can lift you up. When you sink, go hands-up and fly away from the zone!
Check the trees. I learnt to thermal in the North Alps, which is full of soft leafy trees. It’s easy to spot a thermal here. The part of the leaf that faces the sun is always a darker shade than the part in the shade. When a thermal comes through the leaves are blown up and the light green part of the leaf is visible. If you see light green moving on a tree it means there is a thermal there: 100%. However, this trick doesn’t work everywhere. I was really surprised the first time I went to Organya because all the leaves actually grow upwards. It’s basically so windy and lifty all year round that all the leaves are already pointing upwards, even without thermals.
You have to be able to recognise sink too. Fortunately the feeling is the opposite to what a thermal feels like. First, you feel as if you are falling from the sky: the pressure in your butt cheeks actually decreases! Brake pressure also decreases and you feel your wing has lost pressure. You can’t feel your glider very well, while in a thermal you can feel your wing very precisely.
All in all flying with an instrument is definitely more effective, but you can achieve similar results without one, it just takes practice. All these tips are kind of a package deal – you have to use them all together in order for them to work out, otherwise they won’t be as effective.